Opwerking van biogas tot biomethaan

De voordelen van het opwerken van biogas tot biomethaan zijn gekend en erg overtuigend. Toch landt deze piste vooralsnog niet helemaal binnen het Vlaams Hernieuwbaar Energiebeleid.  Nochtans zouden er tegen 2025 maar liefst zeven kerncentrales moeten sluiten.  Het Energiepact moet eerstdaags bekrachtigd worden en de tijd dringt ….

Biomethaan als betrouwbare energiepartner


In het Energiepact wordt – om ervoor te zorgen dat de energiezekerheid de komende decennia gegarandeerd blijft – de noodzaak van verschillende extra elektriciteitscentrales op aardgas aangehaald. Vanuit de sector wordt opgewerkt biomethaan als een belangrijke speler in deze transitie gezien. De opgewerkte versie van biogas kan immers rechtstreeks geïnjecteerd worden in het aardgasnetwerk voor opwekking van groene stroom en/of groene warmte. Daarnaast is biomethaan bruikbaar als hernieuwbare transportbrandstof ter vervanging van CNG. Zo zou het gaspotentieel veel groener worden dan het vandaag is. Biomethaan heeft dezelfde samenstelling als aardgas, maar wordt in Vlaanderen gewonnen uit afval, mest en reststromen in plaats van uit fossiele reserves. De bij de verbranding van biomethaan uitgestootte CO2 is dus voornamelijk ‘korte-cyclus’ CO2. In vergelijking met de verbranding van klassieke fossiele brandstoffen als benzine en diesel, wordt er bij de verbranding van biomethaan overigens veel minder NOx (en fijn stof) geëmitteerd. Gevolg: biomethaan betekent een aanzienlijk lagere voetafdruk dan aardgas. Tot hiertoe bleef het Energiepact-debat nadruk leggen op de grotere CO2-impact bij het inzetten van extra aardgascentrales in plaats van kerncentrales. Elektriciteitscentrales die (deels) op biomethaan draaien, zijn echter veel milieuvriendelijker  dan een klassieke aardgascentrale. Deze opportuniteit wordt in het energiedebat steeds onderbelicht.  

Bijkomende voordelen biomethaan

Aangezien biomethaan dezelfde samenstelling heeft als aardgas, kan het aardgasnet zonder aanpassingen gebruikt worden voor het transport van en dus een transitie naar biomethaan. Het aardgasnet kan bovendien als een energiebuffer fungeren. Dit is een belangrijk voordeel ten opzichte van de rechtstreekse omzetting naar elektriciteit. In tijden van weinig stroomverbruik enerzijds en veel wind en zon anderzijds is er immers een overschot aan groene stroom, wordt het potentieel onbenut en worden de prijzen negatief. Investeren in batterij-opslag voor elektriciteit is duur en al bij al beperkt in scope. Een energiedrager als biomethaan kan daarentegen makkelijk opgeslagen worden en op elke moment omgezet worden naar stroom, warmte, koeling of gebruikt worden als groene transportbrandstof.


Allereerste Belgische biomethaancentrale 

Van de acht gft-composteersites in Vlaanderen zijn er reeds twee die “voorvergisten” tot biogas (IGEAN en IVVO) en zo het gft-afval energetisch valoriseren – vandaag via een warmtekrachtkoppeling (WKK) tot stroom en warmte. Daarnaast bouwt afvalbeheerder IOK in Beerse momenteel de allereerste biomethaancentrale van België. Bedoeling is in de loop van 2018 te starten met de productie van biomethaan.  

IOK biomethaancentrale
" IOK Afvalbeheer bouwde een voorvergistingsinstallatie waarbij de bestaande composteringsinstallatie geïntegreerd wordt. Zo kan het potentieel aan energie, aanwezig in het gft, maximaal benut worden. Deze energie zal ter plaatse gebruikt worden, maar ook regionaal. Het potentieel aan energie komt qua profiel perfect overeen met de behoefte van de nabijgelegen site ‘Kolonie’ in Merksplas (5 km afstand). De overschot aan biogas wordt op een innovatieve manier getransporteerd naar de site, onder de vorm van biomethaan, via het aardgasnet. Deze installatie zal de eerste in Vlaanderen zijn die dit realiseert." zegt Paul Macken, directeur IOK Afvalbeheer. "De totale investeringskost op beide locaties bedraagt 15.550.000 euro. Dit project wordt medegefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en de Vlaamse Overheid. Binnen EFRO werd 3.750.000 euro als projectkost ingebracht met betoelaging van 1.500.000 euro. De doelstelling is om op lange termijn (>10j) het aandeel aan biomethaan te laten stijgen tot 100% (equivalent van 1.000 gezinnen). " 

Cijfers op jaarbasis:
INPUT: 35.000 ton gft/jaar (+ 25.000 ton groenafval via compostering)

OUTPUT (korte termijn): 
25.000 ton compost
3.500.000 m³ biogas 
waarvan:
- 75% warmte (5,5 GWh) + elektriciteit (5 GWh) ter plaatse (WKK) 
- 25% wordt omgezet naar aardgaskwaliteit (500.000 m³ aardgas, equivalent van 250 gezinnen); een equivalente hoeveelheid wordt ingezet in een WKK Kolonie: warmte (1,6 GWh)+  elektriciteit (1,4 GWh); deze energie zal geleverd worden aan gebouwen historisch erfgoed + 554 ton) captatie van CO2 in vloeibare vorm ten behoeve van inzet in de glastuinbouwsector.

 

Voldoende aanvoer

Vandaag kan hoogstens 1 à 2 % van het aardgasaandeel in Vlaanderen vervangen worden door biomethaan. Maar met een toename in het aantal gft-vergisters en andere biogascentrales die opwerken naar biomethaan, al dan niet in combinatie met gasificatie en power-to-gas (P2G) centrales, kan dit percentage aanzienlijk toenemen. Anno 2018 is biomethaan per MWh nog duurder dan eenzelfde eenheid aardgas. Hoe goedkoper de technologie om biomethaan op te wekken en hoe lager de taksen op deze energiedrager worden, hoe goedkoper biomethaan wordt. Nét daarom is het zo belangrijk dat het politiek-technologische verhaal volgt. Subsidies zijn erg belangrijk in de ontwikkeling van elke energiespeler. Inzake transport heeft de overheid de voorbije jaren vooral de kaart getrokken van de elektrische auto. Vlaco en overige spelers in de sector zouden heel graag zien dat biomethaan meer in rekening wordt genomen als alternatief voor de vergroening van het transport. Met name in het zware vrachtverkeer kan biomethaan een uitstekende brandstof zijn. Ondersteuning van de overheid zou bijvoorbeeld kunnen bestaan uit het opleggen van quota voor biomethaan in de verkochte (groene) brandstoffen aan de Vlaamse tankstations. 

Biomethaan in Europa


In het kader van decarbonisatie (het schrappen van fossiele koolstof) van het energetisch systeem was er op de EBA conferentie (24 t/m 26 januari 2018) veel interessants te horen over de Europese ontwikkelingen van biomethaan. 

Duitsland is koploper met meer dan 10.000 biogasinstallaties waarvan er ongeveer 200 opzuiveren tot biomethaan. Frankrijk zet sinds een drietal jaar bewust in op biogas en biomethaan: in totaal beschikt het land over 45 biomethaan-plants – waarvan 39 beheerd door GRDF (ENGIE) – en de komende jaren wil men 240 extra biomethaaninstallaties realiseren. Frankrijk is overigens erg relevant voor Vlaanderen in het Energiepact-verhaal vermits dit het enige land in Europa dat nog meer afhankelijk is van kernenergie dan Vlaanderen. 65 % van de Franse stroom komt van kerncentrales tegen 47 % in Vlaanderen. De Franse gassector gaat ervan uit dat ze in 2030 tot 30 % hernieuwbaar gas kunnen produceren. Een grote ambitie maar aangezien er een groot draagvlak is vanuit de overheid en de sector, lijkt dit een haalbare kaart. 

 

Meer weten over professionele verwerking van biologisch organisch afval?

Lees hier meer over de verwerking van biologisch organisch afval