Vlaco onderzoekt 'Producten op maat'

Onder het motto “Producten op maat“ laat Vlaco jaarlijks verschillende onderzoeken uitvoeren. Voor 2021 zetten we graag enkele onderzoeken in de kijker waarin we de eigenschappen van compost- en digestaatproducten in kaart brengen en hun waarde als gazonmeststof of grondstof voor potgrond inschatten.

Hieronder vind je meer info over het onderzoek naar de bruikbaarheid van digestaatproducten als gazonmeststof. Het onderzoek over Vlaco-potgrond, dat lichten we hier graag toe. 

Bruikbaarheid van digestaatproducten als gazonmeststof

Met de juiste bemesting hoeft het gras niet altijd groener te zijn aan de overkant en is een mooi gazon binnen handbereik. Gras heeft namelijk voedingsstoffen nodig om na het maaien steeds terug kunnen te groeien. Digestaat is een duurzame organische meststof voor gazons en siertuinen. De Bodemkundige Dienst van België onderzocht in opdracht van Vlaco de praktische en kwalitatieve parameters van verschillende digestaatproducten met een gazonproef en incubatieproeven.

In de gazonproef werd de gebruikswaarde van vier verschillende producten nagegaan (zie Tabel 1 en Figuur 1). Alle stukjes gazon kregen een dosis van 85 kg totale stikstof/ha.

Tabel 1: Overzicht gebruikte compost- en digestaatproducten

Tabel 1: Overzicht gebruikte compost- en digestaatproducten

Figuur 1: Foto's van de gebruikte compost- en digestaatproducten
Figuur 1: Foto's van de gebruikte compost- en digestaatproducten

 

Zijn de producten handig in gebruik?

De N-verrijkte digestaatkorrel scoorde opmerkelijk hoger qua strooibaarheid tegenover de andere producten. Deze korrels konden met de hand zeer homogeen verdeeld worden en er was geen stofvorming. Bij het gedroogd digestaat was er een lichte stofvorming en bij de topgazoncompost was de stofvorming - onderhevig aan de wind - soms hinderlijk. Vlaco zal de producenten van topgazoncompost daarom adviseren om ervoor te zorgen dat de compost niet al te droog is. Het advies is ook om de producten vlak voor regen toe te passen zodat de deeltjes snel tussen de grassprieten verdwijnen en niet kunnen wegwaaien.

De Vlaco-fertil pellets konden makkelijk gestrooid worden, maar door de grootte van de pellets was er een minder homogeen strooibeeld dan bij de N-verrijkte digestaatkorrels. De resultaten zijn weergegeven in Tabel 2.

Alle producten hadden bij het toedienen een natuurlijke geur die niet storend was. Drie tot vier dagen na het toedienen was enkel de geur van N-verrijkte digestaatkorrel nog aanwezig. Deze geur verdween volledig tussen één tot twee weken na toediening.

Tabel 2: Scores van de strooibaarheid van de verschillende producten

Tabel 2: Scores van de strooibaarheid van de verschillende producten
Hoe hoger de score hoe beter de strooibaarheid en hoe homogener het strooibeeld.

 

Hoe lang waren de producten terug te vinden? 

De desintegratie van de producten is sterk afhankelijk van de weersomstandigheden en vooral van de neerslag. De eerste negen dagen na het toedienen had het amper geregend en was er weinig dauw, hierdoor waren op dag 9 de Vlaco-fertil pellets nog volledig intact en duidelijk zichtbaar. Het gedroogd digestaat en de topgazoncompost waren op dag 9 amper zichtbaar, enkel de grovere stukken waren nog visueel waar te nemen op de grasmat. Door de kleine pelletgrootte was de N-verrijkte digestaatkorrel niet zichtbaar op de bodem.

Na vijftien dagen waren de grovere stukken van het gedroogd digestaat en de topgazoncompost opgezwollen door de regenval. Ook de Vlaco-fertil pellets waren opgezwollen door de regenval maar nog niet uiteengevallen. Drie weken tot één maand na toediening waren alle producten volledig gedesintegreerd door de regenval en door de maaibeurten.

Laat het gras maar groeien...

Negen dagen na toediening begon het gras op de behandeling met de N-verrijkte digestaatkorrel groener te worden ten opzichte van de andere behandelingen. Dit is te danken aan de snellere desintegratie van de kleine korrels en het hoger aandeel minerale stikstof. Vanaf dag 9 werd de grasmat met N-verrijkte digestaatkorrel nog groener. Bovendien was er een snellere grasgroei vergeleken met de andere behandelingen en sloot de grasmat mooier. Ook de behandeling met gedroogd digestaat was iets groener dan de andere twee behandelingen.

Belangrijke info: het gras werd gemulchmaaid. Het maaisel werd dus niet afgevoerd, maar bleef ter plaatse liggen. Het gras rondom de proef werd niet bemest.

Na de eerste maaibeurt (dag 19) werd ook de strook Vlaco-fertil groener in vergelijking met de stroken met topgazoncompost en gedroogd digestaat. De maaibeurt en de regenval zorgden voor desintegratie van de Vlaco-fertil pellets. De verschillen zijn duidelijk zichtbaar op Figuur 2. Deze verschillen bleven zichtbaar tot na de 3de maaibeurt (dag 47).

Figuur 2: Proefgazon op dag 34, het gazon heeft reeds twee maaibeurten gehad.
Figuur 2: Proefgazon op dag 34, het gazon heeft reeds twee maaibeurten gehad. 

1 = topgazoncompost
2 = met ammoniumsulfaat verrijkte digestaatkorrel
3 = Vlaco-fertil
4 = gedroogd digestaat

Behandeling 2 (N-verrijkte digestaatkorrel) en behandeling 3 (Vlaco-fertil) hadden een groenere grasmat met langer gras.

Hoe evolueert het stikstofgehalte in de bodem?

Bodemorganismen zetten organisch gebonden stikstof om naar minerale stikstofvormen (nitraat en ammonium) die door gewassen opgenomen kunnen worden. Dit proces heet mineralisatie. Eerst zet het bodemleven de organische stikstof om tot ammonium en vervolgens tot nitraat. Het is dit nitraat dat door het gras opgenomen wordt. Na respectievelijk drie en zes weken zijn er op iedere behandeling bodemstalen genomen voor de analyse van minerale stikstof tot 90 cm diepte. De minerale stikstofgehaltes van de verschillende behandelingen waren zeer gelijkend en laag. Door de neerslag en de gunstige temperaturen kon het gras goed groeien en nam het de aanwezige stikstof op.

N-beschikbaarheid getest in het labo

Naast deze veldproef onderzocht de Bodemkundige Dienst ook de N-vrijstelling van de diverse compost- en digestaatproducten in het labo via een incubatieproef.

In deze proef is naast gedroogd digestaat, topgazoncompost en N-verrijkte digestaatkorrel ook een N-verrijkte digestaatkorrel met nitrificatieremmer mee genomen. Het voordeel van dit laatste product is dat de meststof zijn voedingsstoffen trager vrijstelt en dus langer werkzaam is.

Uit Figuur 3 blijkt dat vooral de N-verrijkte digestaatkorrels grotere hoeveelheden stikstof vrijstellen (75% tot 84%). De N-vrijstelling uit de topgazoncompost en uit het gedroogd digestaat is heel beperkt (resp. 9% en 12% na 4 maanden).

Figuur 3: Netto hoeveelheid gemineraliseerde stikstof
Figuur 3: Netto hoeveelheid gemineraliseerde stikstof voor de producten t.o.v. de hoeveelheid toegevoegd stikstof. Hoe hoger het de vrijstelling hoe hoger de hoeveelheid gemakkelijk mineraliseerbare stikstof uit de producten.

 

Figuur 4 toont duidelijk het effect van de nitrificatieremmers op de stikstofbeschikbaarheid. De minerale stikstof is voor het grote deel onder nitraatvorm aanwezig. Door toevoegen van de nitrificatieremmers blijft de minerale stikstof langer onder ammoniumvorm aanwezig en zal de opname trager verlopen. De werkzaamheid van de meststof kan zo verlengd worden.

Figuur 4: Minerale stikstofgehalte in de bodem tijdens incubatieproef
Figuur 4: Minerale stikstofgehalte in de bodem tijdens incubatieproef: ammoniumstikstof (mg NH4-N/kg DS) en nitraatstikstof (mg NO3-N + NO2-N/kg DS) per staalname voor de 4 producten.

 

Conclusie

De N-verrijkte digestaatkorrel kon gemakkelijk en homogeen gestrooid worden met de hand, wat interessant is voor de toepassing in parken en tuinen. Dit digestaatproduct had een natuurlijke mestgeur die verdween één tot twee weken na toediening. Vlaco-fertil had een iets minder homogeen strooibeeld door de grootte van de pellets. De geur was sneller verdwenen.

De gebruikte producten hebben duidelijk een bemestend effect. De grasmat rondom de proef, die niet bemest was, was iets geliger dan het proefgazon zelf. Het gras van de behandeling met N-verrijkte digestaatkorrel werd een week na toediening al groener dan de andere stroken. Door de kleine pellet-grootte desintegreert dit product snel en wordt de minerale stikstof beschikbaar voor het gras.

Het bemestend effect van de Vlaco-fertil was pas na vier weken zichtbaar onder de weersomstandigheden van de proef, de strook werd groener en er was een snellere grasgroei. Door de grote pellet desintegreerde het product trager dan de andere producten en bovendien had het product een lager aandeel minerale stikstof. De voedingsstoffen werden trager vrijgesteld door het groter aandeel organisch gebonden stikstof.

Anderhalve maand later en drie maaibeurten verder, was er in deze proef geen verschil meer merkbaar tussen de behandelingen. Het bemestend effect van alle producten was toen quasi volledig uitgewerkt. De incubatieproef toonde aan dat het inmengen van nitrificatieremmers in de digestaatproducten duidelijk effect heeft.

In deze proef zien we dat de digestaatproducten een positief effect hebben op de groei en de kleur van het gazon. Het zijn duurzame organische meststoffen met veel potentieel. De komende jaren zal Vlaco verder bekijken hoe dit potentieel gevaloriseerd kan worden.